ថ្ងៃ១៤ ខែកក្កដា ឆ្នាំ២០១៥ – យើងខ្ញុំ ជាក្រុមសង្គមស៊ីវិលដែលមានរាយនាមដូចខាងក្រោម មានការខកចិត្តយ៉ាងខ្លាំងចំពោះគណបក្សកាន់អំណាចដែលបានបោះឆ្នោតអនុម័តជាឯកច្ឆន្ធទៅលើសេចក្តីព្រាងច្បាប់ស្តីពីសមាគម និងអង្គការមិនមែនរដ្ឋាភិបាល កាលពីម្សិលមិញ ហើយសូមអំពាវនាវដល់ព្រឹទ្ធសភាកម្ពុជា សូមលោកមេត្តាបដិសេធច្បាប់នេះ។ ការបោះឆ្នោតនៅក្នុងសម័យប្រជុំវិសាមញ្ញនៃរដ្ឋសភាជាតិកាលពីម្សិលមិញ គឺជាការវិវឌ្ឍន៍មួយដ៏អាក្រក់សម្រាប់ក្រុមសង្គមស៊ីវិលនៅក្នុងប្រទេសកម្ពុជា និងជាជំហានដ៏សំខាន់មួយនៅក្នុងយុទ្ធនាការជាទូទៅមួយរបស់រាជរដ្ឋាភិបាល ដើម្បីរឹតត្បិតសិទិ្ធសេរីភាពប្រជាពលរដ្ឋ និងធ្វើឲ្យប៉ះពាល់យ៉ាងធ្ងន់ធ្ងរដល់លទិ្ធប្រជាធិបតេយ្យ។
ណាលី ពីឡូក នាយិកាសម្ព័ន្ធខ្មែរជំរឿននិងការពារសិទិ្ធមនុស្ស លីកាដូ បានមានប្រសាសន៍ថា៖ “សម្រាប់គណបក្សកាន់អំណាច ការបោះឆ្នោតអនុម័តលើសេចក្តីព្រាងច្បាប់ស្តីពីសមាគមនិងអង្គការមិនមែនរដ្ឋាភិបាល គឺជាការបំបិទសម្លេងរបស់ប្រជាពលរដ្ឋកម្ពុជា”។ អ្នកនាងបានបន្តទៀតថា៖ “ការសម្រេចចិត្តរបស់រាជរដ្ឋាភិបាល ក្នុងការបង្ខំអនុម័តសេចក្តីព្រាងច្បាប់នេះ នឹងធ្វើឲ្យប៉ះពាល់យ៉ាងធ្ងន់ធ្ងរដល់សង្គមស៊ីវិលទាំងអស់ ហើយបង្ហាញនូវបំណងយ៉ាងច្បាស់ថាច្បាប់នេះ នឹងក្លាយជាឧបករណ៍មួយដើម្បីគាបសង្កត់សម្លេងរិះគន់ និងគ្រប់គ្រងទាំងស្រុងមកលើប្រជាពលរដ្ឋ ឲ្យបានមុនបោះឆ្នោតនៅក្នុងអណត្តិក្រោយ។”
រាជរដ្ឋាភិបាល បានរំលោភទាំងស្រុងមកលើរដ្ឋធម្មនុញ្ញនៃព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជា ច្បាប់អន្តរជាតិ និងមិនចាប់អារម្មណ៍លើការអំពាវនាវយ៉ាងទូលំទូលាយរបស់សង្គមស៊ិវិល គណបក្សជំទាស់ប្រជាពលរដ្ឋ និងសហគមន៍អន្តរជាតិនោះទេ ដែលរួមមានការព្រមានយ៉ាងធ្ងន់ធ្ងរពីសហគមន៍អឺរ៉ុប និងអង្គការសហប្រជាជាតិ។ សេចក្តីព្រាងច្បាប់ដែលត្រូវបានអនុម័តកាលពីម្សិលមិញ គឺជាការព្យាយាមចុងក្រោយមួយក្នុងចំណោមការព្យាយាមជាច្រើនរបស់រាជរដ្ឋាភិបាល ក្នុងការដាក់គោលដៅមកលើសង្គមស៊ីវិល និងធ្វើឲ្យប៉ះពាល់យ៉ាងធ្ងន់ធ្ងរដល់អ្នកដែលជំទាស់នឹងការគ្រប់គ្រងរបស់អាជ្ញាធររដ្ឋ។ ដំណើរការអនុម័តសេចក្តីព្រាងច្បាប់ដោយរដ្ឋសភានេះ បានបង្ហាញថា រាជរដ្ឋាភិបាលនឹងមិនឈប់នោះឡើយ ក្នុងការរឹតបន្តឹងការគ្រប់គ្រងរបស់អាជ្ញាធររដ្ឋមកលើសង្គមកម្ពុជា និងគាបសង្កត់ដោយស្របច្បាប់មកលើសម្លេងរិះគន់។
កញ្ញា ម៉េង ឡាម៉ី ជាសកម្មជនជាយុវជន បានឆ្លើយតបទៅនឹងការអនុម័តរបស់រដ្ឋសភាថា៖ “តំណាងរាស្ត្រ គឺគួរតែជាតំណាងឲ្យសំលេងរបស់ប្រជាពលរដ្ឋ ប៉ុន្តែអ្នកទាំងនោះមិនដែលស្តាប់យើងទាំងអស់គ្នានោះទេ”។ ឡាម៉ី បានបន្ថែមទៀតថា៖ “យុវជនកម្ពុជាជាច្រើន អាចជួយប្រទេសជាតិបានច្រើន លុះត្រាតែអ្នកទាំងនោះមានសិទិ្ធសេរីភាពផង។ រាជរដ្ឋាភិបាល គួរតែដឹងថាយើងមិនត្រូវការច្បាប់នេះទេ។”
ច្បាប់ស្តីពីសមាគមនិងអង្គការមិនមែនរដ្ឋាភិបាល នឹងបង្កើតឲ្យមានលក្ខខណ្ឌចុះបញ្ជីសម្រាប់ក្រុមប្រជាពលរដ្ឋទាំងអស់ ដែលធ្វើឲ្យរាជរដ្ឋាភិបាលក្លាយជាអ្នកចម្រោះយកសង្គមស៊ីវិលណាដែលស្របនឹងរដ្ឋាភិបាល ហើយអាចចោទប្រកាន់បទល្មើសព្រហ្មទណ្ឌទៅលើអ្នកណាដែលអាជ្ញាធររដ្ឋមិនអនុញ្ញាតឲ្យចុះបញ្ជី ដែលនេះជាការគម្រាមកំហែងរាប់ចាប់តាំងពីក្រុមប្រជាពលរដ្ឋមូលដ្ឋានដល់ថ្នាក់អន្តរជាតិ។ ច្បាប់ស្តីពីសមាគមនិងអង្គការមិនមែនរដ្ឋាភិបាល នឹងពង្រឹងលក្ខខណ្ឌតម្រូវនានាដែលតឹងតែង និងស្រពិចស្រពិល ដែលបង្ខំឲ្យអង្គការមិនមែនរដ្ឋាភិបាលក្នុងស្រុក និងអន្តរជាតិ និងសមាគមអន្តរជាតិនានា រក្សានូវ “អព្យាក្រឹត្យភាពនយោបាយ” បំបិទការតស៊ូមតិនិងសម្លេងរិះគន់ដែលស្របច្បាប់ ដែលជាធាតុសំខាន់មួយក្នុងលទិ្ធប្រជាធិបតេយ្យមួយដែលល្អ។
ពេលដែលរដ្ឋសភាពបានបោះឆ្នោតអនុម័តច្បាប់នោះហើយ សកម្មជនសហគមន៍បឹងកក់ អ្នកស្រី ទេព វន្នី បានបញ្ចេញយោបល់ថា៖ “ក្នុងនាមជាសកម្មជនសិទិ្ធដីធ្លីស្ថានភាពសព្វថ្ងៃគឺមានការលំបាកសម្រាប់ពួកយើងរួចទៅហើយ។ អំណាចមួយដែលយើងមាន គឺការអាចចូលរួមប្រមូលផ្តុំគ្នា ហើយទាមទារសិទិ្ធរបស់ពួកយើង ប៉ុន្តែឥឡូវនេះរាជរដ្ឋាភិបាល កំពុងធ្វើឲ្យសកម្មភាពនោះក្លាយជាខុសច្បាប់ទៅវិញ។ ពួកយើងនឹងមិនអាចបញ្ចេញមតិ ដើម្បីការពារដីធ្លី ព្រៃភ្នំ ឬសិទិ្ធរបស់ពួកយើងបានទៀតទេ លុះត្រាតែរាជរដ្ឋាភិបាលអនុញ្ញាតឲ្យ។ អាជ្ញាធររដ្ឋទាំងនោះកំពុងគ្រប់គ្រងនូវរាល់អ្វីដែលពួកយើងអាចធ្វើបានពីមុន។”
ច្បាប់ស្តីពីសមាគមនិងអង្គការមិនមែនរដ្ឋាភិបាល ជាច្បាប់មួយដែលមានការគាបសង្កត់លើសិទ្ធិពលរដ្ឋ ហើយបង្កើតឡើងដោយហេតុផលនយោបាយ និងដោយមិនមានភាពចាំបាច់ច្បាប់នេះរំលោភលើរដ្ឋធម្មនុញ្ញនៃព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជា និងច្បាប់អន្តរជាតិ។ យើងខ្ញុំទាំងអស់គ្នា សូមសំណូមពរដ៏ទទូចដល់ព្រឹទ្ធសភា សូមលោកមេត្តាពិចារណាលើផលប៉ះពាល់យ៉ាងធ្ងន់ធ្ងរនៃច្បាប់នេះមកលើសិទិ្ធសេរីភាពរបស់ប្រជាពលរដ្ឋ និងលទិ្ធប្រជាធិបតេយ្យសម្រាប់ប្រជាពលរដ្ឋកម្ពុជាទាំងអស់ ហើយសូមលោកមេត្តាបដិសេធច្បាប់នេះទាំងស្រុង។
១. សហគមន៍បន្ទាយស្រី (BS)
២. សហគមន៍បឹងកក់ (BKL)
៣. សហគមន៍បុរីកីឡា (BK)
៤. សហព័ន្ធសហជីពកម្មករសំណង់ និងព្រៃឈើកម្ពុជា (BWTUC)
៥. អង្គការអនាគតយុវជនអាស៊ាន (CamASEAN)
៦. សម្ព័ន្ធសហជីពកម្ពុជា (CATU)
៧. មជ្ឈមណ្ឌលកម្ពុជាដើម្បីប្រព័ន្ធផ្សព្វផ្សាយឯករាជ្យ (CCIM)
៨. គណៈកម្មាធិការស្ត្រីកម្ពុជា (CAMBOW)
៩. បណ្តាញកម្មករធ្វើការងារតាមផ្ទះកម្ពុជា (CDWN)
១០. សហព័ន្ធសហជីព កម្មករចំណីអាហារ និងសេវាកម្ម (CFSWF)
១១. សមាគមការពារសិទិ្ធមនុស្ស និងអភិវឌ្ឍន៍នៅកម្ពុជា (ADHOC)
១២. សមាគមមន្ត្រីរាជការ កម្ពុជា (CICA)
១៣. សមាគមគ្រូបង្រៀនកម្ពុជាឯករាជ្យ (CITA)
១៤. សហភាពការងារកម្ពុជា (CLC)
១៥. សម្ព័ន្ធខ្មែរជំរឿននិងការពារសិទិ្ធមនុស្ស លីកាដូ (LICADHO)
១៦. សហព័ន្ធសហជីពវិស័យទេសចរណ៍សេវាកម្មកម្ពុជា (CTSWF)
១៧. មជ្ឈមណ្ឌលអភិវឌ្ឍន៍កម្មករកម្ពុជា (CWCD)
១៨. បណ្តាញយុវជនកម្ពុជា (CYN)
១៩. សម្ព័ន្ធសហជីពប្រជាធិបតេយ្យកម្មករកាត់ដេរកម្ពុជា (C.CAWDU)
២០. សម្ព័ន្ធសហគមន៍កសិករកម្ពុជា (CCFC)
២១. មជ្ឈមមណ្ឌលអប់រំច្បាប់សម្រាប់សហគមន៍ (CLEC)
២២. បណ្តាញកសាងសន្តិភាព (CPN)
២៣. អង្គការសមធម៌កម្ពុជា (EC)
២៤. កសិករដើម្បីសន្តិភាព និងអភិវឌ្ឍន៍ (FAPD)
២៥. អង្គការយេនឌ័រ និងការអភិវឌ្ឍន៍សម្រាប់កម្ពុជា (GADC)
២៦. សមាគមខ្មែរលើ (HA)
២៧. ក្រុមការងារពិសេសសិទ្ធិលំនៅឋាន (HRTF)
២៨. សមាគមប្រជាធិបតេយ្យឯករាជ្យនៃសេដ្ឋកិច្ចក្រៅប្រព័ន្ធ (IDEA)
២៩. បណ្តាញព្រះសង្ឈឯករាជ្យ ដើម្បីយុត្តិធម៌សង្គម (IMNSJ)
៣០. លីកាដូ កាណាដា (LC)
៣១. អង្គការស្ពានសន្តិភាព (PBO)
៣២. សហគមន៍ផ្លូវរថភ្លើង
៣៣. សមាគមធាងត្នោត (STT)
៣៤. សហគមន៍សាមគ្គី
៣៥. អង្គការធម្មទានសង្គម (SDDO)
៣៦.គណៈកម្មាធិការនៃអង្គការមិនមែនរដ្ឋាភិបាលដើម្បីលុបបំបាត់រាល់ទម្រង់នៃការរើសអើងលើស្ត្រីភេទ (NGO-CEDAW)
៣៧. សហគមន៍ថ្មគោល (TK)
៣៨. បណ្តាញព្រះសង្ឃវត្តថាន់
